De clicker
Een clicker is een rechthoekig doosje dat een metalen klikgeluid maakt. Het geluid van een clicker klinkt anders dan bijvoorbeeld ‘goed zo of braaf’ en klinkt altijd hetzelfde. Met een clicker kun je het dier precies op het juiste moment vertellen dat hij iets goed doet, dat noemen we klassieke conditionering. Om te bereiken dat een dier het click geluid gaat associëren met ‘goed’, ga je, conditioneren. Je koppelt het geluidje aan het gewenste gedrag en leert het dier dat hij elke keer als hij een click hoort een beloning krijgt. Bijvoorbeeld een snoepje. Om dat te bereiken click je, en direct daarna geef je een snoepje. Op een gegeven moment zie je dat het dier vol verwachting naar je kijkt als je clickt. Dan heb je je doel bereikt. Vervolgens ga je oefenen en daarna kun je het click geluid (en het snoepje) gaan gebruiken op het moment dat het dier iets goed doet.
Dus stel dat je een kat wilt leren zitten.
Dan kun je wachten tot je kat uit zichzelf gaat zitten, maar dat is een methode die lang kan duren. Ik help mijn dieren altijd met een stuurmethode. Daarbij stuur je het gewenste gedrag. Ik gebruik daarbij een snoepje waarmee ik de kat in de zithouding stuur. Precies het moment dat hij gaat zitten, click je. Als hij eenmaal de click en de beloning kreeg voor het (toevallig) gaan zitten, gaat de kat op zoek naar een manier om die beloning nogmaals te krijgen. Dit is wat we operante conditionering noemen. Zodra de kat nogmaals gaat zitten, krijgt hij weer precies op het goede moment de click en de beloning. Als de billetjes van de kat de grond raken, zeg je zit, je clickt en beloont. Dat oefen je in die volgorde. Daarna haal je het commando naar voren, je clickt en beloont. Later kun je de clicker afbouwen door bijvoorbeeld met je stem te belonen. Wel af en toe met wat lekkers blijven belonen anders zal het gedrag uiteindelijk uitdoven.
De clicker is een machtig instrument, maar je moet wel weten hoe je het gebruikt. Veel mensen blijven een dierenleven lang clicken. Daar is in principe niks op tegen maar als het dier een oefening beheerst hoef je daarvoor niet meer te clicken. Natuurlijk blijf je wel een leven lang belonen voor gewenst gedrag, maar dat kan ook met je stem, een aai of een knuffel. Als de hond kan zitten, kan hij zitten, dan hoef je voor die oefening de clicker niet meer in te zetten.
Stap 1 is het aanleren, conditioneren.
Stap 2 is oefenen.
Stap 3 is uitbreiden
Stap 4 is beheersen.
Ik vergelijk het vaak met een kind dat op een potje leert plassen. De eerste keer dat een tweejarige dat doet, sta je als moeder te juichen maar als je kind acht is doe je dat niet meer. Dan is zindelijkheid normaal gedrag geworden.